درگیری‌های اقتصادی در جهان به نفع ایران/ قیمت نفت کاهش نمی‌یابد

به گزارش عاشورا به نقل از خبرگزاری فارس قیمت نفت به 71 دلار در هربشکه رسید و این افزایش قیمت زمانی اتفاق افتاد که آمریکا حاضر به تمدید معافیت های نفتی به خریداران نفت ایران نشد.

هدف آمریکا از تمدید نکردن معافیت‌ها صفر شدن نفت ایران است. صادرات نفت ایران در که در ماه مارس یک میلیون و 700 هزار بشکه بود در ماه گذشته با فشار بیشتر آمریکا به 1 میلیون 300 هزار بشکه رسید. اخیرا برخی از رسانه های بین المللی ادعا کرده اند با عدم تمدید معافیت ها صادرات نفت ایران به 500 تا 700 هزار بشکه می رسد و صفر نخواهد شد.

کارشناسان بین المللی بازار نفت معتقدند خروج نفت ایران از بازار به دلیل وجود نفت جایگزین توسط عربستان و امارات و حتی نفتی که از سوی امریکا به بازار آسیا تزریق می شود قیمت نفت را تغییر زیادی نخواهد داد و در حدود همین 70 دلار نگه خواهد داشت.

* جنگ اقتصادی جهانی به نفع ایران شد

عبدالسمیع بهبهانی تحلیلگر کویتی بازار نفت گفته است قیمت نفت در سه ماه دوم و تا پایان سال 2019 در حدود 68 تا 70 دلار باقی خواهد ماند.

وی معتقد است درگیری‌های اقتصادی که در بازار جهانی نفت وجود دارد به خصوص در گیری هایی که بین چین و آمریکا وجود دارد اجازه نمی دهد قیمت نفت کاهش یابد و این به نفع ایران است. زیرا اگر اقتصاد جهانی شاهد این برخوردها نبود قیمت نفت روند نزولی به خود می گرفت و به 40 دلار هم می رسید و شاید اوضاع بدتر از این بود زیرا علی رغم آنکه گفته می شود عربستان نمی تواند نفت خود را جایگزین نفت ایران کند اما عملا این اتفاق رخ داد و عربستان و امارات به راحتی توانستند نفت خود را جایگزین نفت ایران کنند.

* عربستان و امارات نمی‌توانند نفت بیشتری تولید کنند

بهبهانی با تاکید براینکه اکنون عربستان و امارات به دنبال این هستند تا اوپک به توافق قبلی خود پایبند باشد و آن را ادمه دهد گفت: علت این موضوع این است که اولا اگر اوپک بخواهد تولید خود را افزایش دهد عربستان و امارات بیش تر از این قادر به تولید نیستند و اگر اوپک بخواهد تولید خود را بیش از گذشته کاهش دهد عربستان و امارات به دلیل وعده ای که به آمریکا داده اند اجازه این کار را نمی دهند زیرا که قیمت نفت بیش از 70 دلار خواهد شد.

این تحلیلگر بازار نفت معتقد است جدای از مسئله عربستان و امارات باید به نفت شیل آمریکا نیز توجه کرد زیرا که این کشور به دنبال بالابردن تولید نفت شیل خود و تزریق آن به بازار آسیا است و اگر اوپک توافق خود را تمدید نکند و اقدام به کاهش تولید نفت در بازار کند آنگاه عربستان می تواند تولید خود را بالا ببرد.  

*صفر شدن صادرات نفت ایران قیمت نفت را به 80 دلار می رساند

محمد الصبان یکی از کارشناسان اقتصادی و انرژی عربستانی در گفت‌وگو با ایندیپندنت عربی گفت: آمریکا با تحریم نفت ایران و عدم تمدید معافیت ها عملا صادرات نفت ایران که روزانه 2 و نیم میلیون بشکه در روز بود را به نصف رساند و سعی دارد تا صادرات نفت ایران  را صفر کند.

وی ادامه داد: وابستگی اقتصاد ایران به نفت 40 درصد است و این را باید در نظر گرفت که اگر چه تحریم نفت ایران می تواند اثرات منفی روی اقتصاد ایران بگذارد اما اقتصاد ایران را فلج نخواهد کرد.

الصبان با تاکید براینکه اگر صادرات نفت ایران صفر شود به دلیل جبران نفت این کشور توسط عربستان و امارات قیمت نفت افزایش زیادی نخواهد کرد گفت: در  این شرایط قیمت نفت به 80 دلار خواهد رسید؛ اگرچه این موضوع برای ایران خوشایند نیست.

این تحلیلگر عربستانی معتقد است عربستان دو برابر ظرفیت کنونی خود می تواند تولید کند و اجازه نخواهد داد تا کمبود نفت در بازار احساس شود.

*تبعات تحریم نفت ایران در آمریکا

کارشناسان بین‌المللی کاهش صادرات نفت ایران را دارای تبعاتی برای اقتصاد جهانی و حتی جامعه امریکا نیز می‌دانند. از جمله گران شدن سوخت‌هایی نظیر بنزین و گازوئیل که در تابستان احتمالاً با اعتراضات مردم امریکا نسبت به دولت همراه خواهد بود.

در این باره رویترز می‌نویسد: «قیمت بنزین در امریکا در سال‌جاری میلادی تاکنون ۲۵ درصد افزایش یافته که تحریم‌های نفتی ترامپ علیه ایران سهم به سزایی در این افزایش قیمت داشته است. افزایش قیمت بنزین در امریکا سبب شده بخش زیادی از درآمد مصرف‌کنندگان طبقه متوسط در امریکا از دست برود. تحریم‌های ضد ایرانی دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا و اقدام این دولت برای لغو معافیت مشتریان نفت ایران از این تحریم‌ها، می‌تواند به‌زودی قیمت‌ها را حتی بیش از پیش افزایش دهد.

برخی مصرف‌کنندگان امریکایی هم‌اکنون سه دلار برای هر گالن بنزین می‌پردازند و اگر قیمت‌ها بیشتر افزایش یابد، فشار بیشتری را متحمل می‌شوند و این موضوع نارضایتی به همراه خواهد داشت.»

بررسی‌ها نشان می‌دهد که در حال حاضر هر بار پر کردن باک بنزین در طول هفته، ۱۴ درصد از درآمد یک کارمند متوسط امریکایی را به خود اختصاص می‌دهد، اما این رقم ۱۰ هفته پیش حدود ۱۱ درصد بود.

مقامات امریکایی مدعی هستند که ظرفیت تولید نفت امریکا، عربستان و امارات به اندازه‌ای است که می‌تواند خروج نفت ایران از بازار را آسان و تغییرات قیمتی را مدیریت کند. امریکا در این مسیر سیاست «چماق و هویج» را اتخاذ کرده و به مشتریان نفت ایران هشدار داده است که اگر از ایران نفت بخرند، مجازات خواهند شد. اگرچه روابط تجاری مشتریان سنتی نفت ایران از جمله ژاپن، چین، هند، ترکیه و کره جنوبی با امریکا گسترده‌تر از روابط آنها با ایران است اما این فشارهای امریکا با مخالفت برخی از خریداران همراه بوده است. برای مثال ترکیه اعلام کرده که آنکارا به‌دنبال مجاب کردن امریکا به‌منظور تمدید معافیت‌های تحریمی در زمینه خرید نفت ایران است.

برای پالایشگاه توپراش بزرگترین واردکننده نفت در ترکیه، جایگزین کردن نفت کشورهای دیگر کار چندان آسانی نیست. در کنار اعتراضات مقامات کشورهای خریدار نفت ایران که پالایشگاه‌هایی ساخته شده بر اساس مؤلفه‌های نفت ایران دارند، مسأله دیگری که بازار را دچار سردرگمی کرده، ظرفیت واقعی تولید نفت کشورهاست.

*ایران چه میزان نفت می‌فروشد؟

سال 1395 صادرات نفت خام ایران در نتیجه اجرای برجام جهش کرد و به مرور به بالاتر از 2.2 میلیون بشکه در روز رسید. آن زمان تولید نفت خام ایران نیز در یک قدمی بازگشت به رکورد 4 میلیون بشکه در روز قرار داشت. به طوری که اواخر آن سال در توافق اولیه کاهش تولید اوپک سطح تولید مرجع ایران 3.975 میلیون بشکه در روز در نظر گرفته شد.

با بازگشت تحریم‌های امریکا در سال 1397 دوباره نمودار تولید و صادرات نفت خام ایران روندی نزولی به خود گرفت و تقریباً اروپایی‌ها که به تازگی خرید نفت از ایران را از سر گرفته بودند؛ برای حفظ روابط تجاری خود با امریکا از این خرید صرف نظر کردند. اما مشتریان سنتی نفت خام ایران با سطح وابستگی شدیدتری به نفت ایران به خرید ادامه دادند و معافیت‌هایی 6 ماهه نیز در ماه می‌2018 (آذرماه 1397) از امریکا دریافت کردند. تا امروز که معافیت‌های امریکا برای نفت ایران دیگر تمدید نشد.

اگر آخرین گزارش ماهانه اوپک بر اساس اطلاعات منابع ثانویه را ملاک قرار دهیم، در ماه مارس 2019 تولید نفت خام ایران 2.698 هزار بشکه در روز بوده است. البته معمولاً صادرات نفت خام بر اساس گزارش‌های وزارت نفت بالاتر از میزان اعلامی منابع ثانویه است که به‌دلیل محرمانه بودن آن در دوران تحریم، قابلیت دسترسی ندارد.

با در نظر گرفتن گزارش اوپک و با احتساب اینکه بخشی از این تولید نفت در پالایشگاه‌های داخلی مصرف می‌شوند، درحال حاضر بین یک تا 2 میلیون بشکه نفت خام ایران صادر می‌شود. البته علاوه بر این نفت خام، صادرات میعانات گازی نیز مطرح است که آمار دقیقی از حجم آن در دست نیست. سؤال اینجاست که کشورهای صادرکننده نفت چقدر ظرفیت جایگزینی نفت خود را با نفت ایران دارند؟

* احتمال افت تولید آمریکا

اداره اطلاعات انرژی امریکا در روزهای اخیر آماری را از میزان عرضه و ذخایر نفت این کشور اعلام کرد. به این ترتیب که تولید نفت امریکا از اوایل سال ۲۰۱۸ بیش از ۲ میلیون بشکه در روز رشد کرده و به رکورد بیش از ۱۲ میلیون بشکه در روز رسیده است. ذخایر نفت این کشور هم هفته گذشته با ۱.۳ میلیون بشکه افزایش، به ۴۶۰.۶۳ میلیون بشکه صعود کرد که بالاترین حد از اکتبر سال ۲۰۱۷ بود. بر اساس این گزارش امریکا در حال حاضر بزرگترین تولیدکننده نفت جهان در جایگاهی بالاتر از روسیه و عربستان سعودی قرار دارد. اما ادامه این شرایط نیازمند نفت خام بالاتر از 70 دلار برای هر بشکه است.

*بالاترین میزان تولید عربستان و امارات

آمارهای اوپک نشان می‌دهد که از سال 2015 تاکنون بالاترین میزان تولید نفت خام عربستان متعلق به سال 2016 بوده که این کشور به طور میانگین 10 میلیون و 406 هزار بشکه در روز گزارش شده است. این کشور سال‌جاری میلادی حدود 10 میلیون بشکه در روز نفت خام تولید کرده است. کارشناسان عقیده دارند که ظرفیت تولید این کشور در شرایط کنونی افت کرده و توان تولید آن اکنون کمتر از سال 2016 است.

در مورد امارات نیز این کشور در حال حاضر بالاترین میزان تولید خود را دارد. به طوری که در ماه ژانویه 3.075 میلیون بشکه در روز نفت خام تولید کرده است.

اوپک، روسیه و سایر تولیدکنندگان نفت در نشست اخیر اوپک پلاس تصمیم گرفتند 1.2 میلیون بشکه از تولید نفت را کاهش دهند. این گروه در 25 و 26 ژوئن دور هم جمع می‌شوند تا در مورد تمدید این قرارداد تصمیم‌گیری کنند.