فواید طرح عراق برای تشکیل بلوک اقتصادی با ایران و ترکیه چیست؟

به گزارش عاشورا نیوز به نقل از خبرگزاری ایرنا، «محمد حنون» سخنگوی وزارت بازرگانی عراق اخیرا اعلام کرد که «عراق در مجمع اقتصادی سرمایه گذاری و پیمانکاری ترکیه از اهمیت تشکیل بلوک اقتصادی کشورهای منطقه ای شامل عراق، ایران و ترکیه سخن گفته» و اشاره کرده است که «هدف از تشکیل این بلوک اقتصادی، افزایش توان رقابتی این اتحاد در عرصه اقتصادهای مطرح جهانی است» زیرا «این سه کشور، تاثیرات اقتصادی قابل توجهی دارند» که تشکیل بلوک تجاری یا در آینده، اتحادیه ای اقتصادی، می تواند این مثلث را تبدیل به قطبی اقتصادی با تاثیراتی تعیین کننده و شگرف با «گردهم آوردن سرمایه ها، منابع و نیروی انسانی» کند.

نشست یا کنفرانس دو روزه بازرگانان ترکیه و عراق روز جمعه و شنبه گذشته در استانبول با حضور وزیر بازرگانی عراق، رئیس اتحادیه اتاق های بازرگانی عراق و تعدادی از بازرگانان دو کشور برگزار و با طرح مسائل مختلفی همراه شد؛ موضوعاتی از قبیل حمایت از سرمایه گذاری ترکیه در عراق، حمل و نقل عراق و ترکیه، حضور شرکت های ترکیه ای در عراق و تسهیل حضور تجار عراق در ترکیه و بالعکس.

در نشست استانبول، «عبدالرزاق الزهیری» رئیس اتحادیه اتاق های بازرگانی عراق، پیشنهاد تشکیل بلوک اقتصادی در منطقه را داد و با این توجه که حجم تبادلات عراق با دو کشور ایران و ترکیه، بیشترین حجم تجارت را با بقیه کشورهای همسایه به خود اختصاص می دهد، او استدلال کرده بود که این بلوک اقتصادی می تواند با پوشش فعالیت های اقتصادی منطقه به همکاری موثر و هم افزایی قابل توجهی منجر شود.   

با «عبدالامیر ربیهاوی» وابسته بازرگانی جمهوری اسلامی ایران در عراق و نیز « صبیح الهاشمی» رئیس اتحادیه بازرگانان عراقی در بصره، درباره ابعاد این پیشنهاد و فواید آن گفت و گو کردیم و نگاه های کارشناسی آنان را جویا شدیم؛ رویکردهایی که می تواند در مراحل اولیه کار، خطوط اصلی و طرح اولیه تشکیل بلوک اقتصادی سه کشور را ترسیم کند.

وابسته بازرگانی جمهوری اسلامی ایران در عراق به خبرنگار ایرنا می گوید دو طرف (عراق و ترکیه) مزایا و تسهیلاتی در این نشست کنفرانسی به تبادل گذاشتند و می توان گفت این نشست برای دو کشور موفق بود.

عبدالامیر ربیهاوی تصریح کرد: ما این طرح را پیش تر به عنوان پیشنهاد در قالب های متفاوت به طرف های مختلف اعم از دوستان وزارتخانه ای و هم به بخش های اقتصادی و تشکل های صنفی داده بودیم.

به گفته ربیهاوی، «اگر بلوک های اقتصادی ایجاد شوند، باعث تقویت همدیگر به جای رقابت می شوند و با همپوشانی، هم افزایی و تکمیل فرایند به یکدیگر کمک می کنند.»

وابسته بازرگانی ایران در عراق سه فایده و کارکرد عمده را برای تشکیل بلوک اقتصادی سه کشور بر می شمارد:

همسان سازی فرصت ها و محدودیت ها و رفع تبعیض در تعامل تجاری

عبدالامیر ربیهاوی می گوید: عراق در حال حاضر، واردات یک سری کالاها را از ایران ممنوع کرده است در حالی که ترکیه همین کالاها را به عراق صادر می کند. با تشکیل این بلوک اقتصادی، برای صادرات کالا به عراق با توجه به هماهنگی که در این بلوک انجام می شود، عراق، ایران و ترکیه (در فرصتی برابر) این تبادل کالا را بین یکدیگر خواهند داشت. به این ترتیب اگر قرار باشد ممنوعیتی برقرار شود برای هر سه کشور خواهد بود و به همین حال، اگر گشایش، مجوز یا آزادی تبادل تجاری باشد برای هر سه میسر می شود. این باعث برداشته شدن تبعیض واردات از ایران یا ترکیه خواهد شد.

تامین مواد اولیه برای همه طرف ها

ربیهاوی، فایده دوم این بلوک اقتصادی را این گونه تشریح می کند: تامین مواد اولیه برای ما بسیار مهم است زیرا ما مواد اولیه بعضی کالاها را وارد می کنیم.

وی ادامه می دهد: ما این توانایی را داریم که بعد از وارد کردن مواد اولیه، آن را تبدیل به کالای ساخته شده جدید برای صادرات مجدد کنیم. می توانیم از طریق این دو کشور شریک در بلوک اقتصادی، کار واردات مواد اولیه را انجام دهیم؛ مثلا برای تولید دارو یا موارد دیگر.عکس این حالت هم صدق می کند که ما می توانیم تامین کننده مواد اولیه برای دو کشور دیگر باشیم.

سرمایه گذاری های مشترک و تعامل فناورانه

وابسته بازرگانی ایران در عراق تصریح می کند: موضوع سوم، سرمایه گذاری های مشترک است. در بعضی از سرمایه گذاری ها ما فناوری لازم را داریم؛ شاید خط تولید را هم داشته باشیم اما ممکن است توانایی تامین مابقی سرمایه گذاری را در این بخش نداشته باشیم که مثلا با مشارکت ترکیه می توانیم در عراق سرمایه گذاری این کار و تاسیس کارخانه را انجام دهیم یا اینکه ترکیه، فناوری و خط تولید دارد و ما سرمایه گذاری را انجام دهیم. وضعیت سوم هم این است که آنها (عراق و ترکیه) بیایند و در کشور ما سرمایه گذاری کنند.

ربیهاوی بر این باور است که سرمایه گذاری های مشترک با توجه به هم افزایی های که انجام می شود و همچنین نیازهایی که در سه کشور شناسایی (نیازسنجی) می شود، می تواند بهترین موفقیت و بهره وری را به دنبال داشته باشد.

بلوک های اقتصادی، میان بر توسعه منطقه و عرض اندام جهانی است

ربیهاوی تاکید می کند: موفقیت تجارت بین کشورها در این است که به صورت بلوک های اقتصادی در مناطق مختلف جهان کار کنند. بلوک های اقتصادی می توانند در برابر اقتصادهای بزرگ جهانی عرض اندام کنند.

این مقام می افزاید: اگر بتوانیم چند کشور دارای ظرفیت را در منطقه همصدا کنیم و اهداف همنوا همراه با هدفگذاری دقیق داشته باشیم می توانیم در یک برنامه ریزی چند ساله، قطعا به عنوان یک بلوک اقتصادی قوی در منطقه ظاهر شویم.

رئیس اتحادیه بازرگانان عراقی در بصره: سود بلوک اقتصادی سه کشور به تمام منطقه می رسد

رئیس اتحادیه بازرگانان عراقی در بصره نیز معتقد است که «اتحاد اقتصادی بین ایران، ترکیه و عراق باعث تقویت اوضاع اقتصادی کل منطقه و نه تها این سه کشور می شود و تاثیرات مثبتی برای تمام منطقه دارد.»

صبیح الهاشمی مانند رایزن بازرگانی ایران امیدوار است که «این اتحاد اقتصادی بتواند بعد از گام های موفق اولیه عضوهای جدید هم بپذیرد.»

الهاشمی: ریل گذاری و جانمایی مزیت های نسبی طرح مهم است

الهاشمی در مصاحبه با ایرنا درباره الزامات اجرایی شدن این طرح می گوید: ابتدا باید سازوکارها ایجاد شود و زیرساخت های پیاده سازی طرح و ریل گذاری های آن با همکاری سه کشور و مشارکت اتحادیه های اقتصادی ایجاد شود.

او می افزاید: مزیت های نسبی سه کشور نیز باید به خوبی شناسایی و در برنامه های بلوک اقتصادی، جانمایی شود.

رئیس اتحادیه بازرگانان عراقی در بصره نیز از تاثیر پوششی و هم افزای یک بلوک موفق اقتصادی می گوید و اشاره می کند: ظرفیت های اقتصادی و تجاری متوازنی بین سه کشور وجود دارد که می تواند توان چند برابری به اتحاد اقتصادی آنها بدهد. ما از ایران واردات قابل توجهی داریم و تبادل تجاری عراق با ایران در این زمینه، چیزی بیش از ۱۲ میلیارد دلار است. عراق با ترکیه نیز چنین تبادلی دارد.

وی ادامه می دهد: ما عراقی ها می توانیم صادرات خوبی هم به ایران و ترکیه داشته باشیم. نمی گوییم از آغاز، حجم صادرات عراق به مقدار مطلوب می رسد اما می تواند مقبول باشد.

این فعال اقتصادی عراقی به ضرورت اراده دولت عراق هم تاکید دارد و می گوید: باید با حمایت از صنایع داخلی، بازار خوبی در کشورهای ایران و ترکیه بیابیم. اگر اکنون، سهمی ۲۵ درصدی از تولید و صادرات تولیدات صنایع داخلی داریم با تشکیل این بلوک اقتصادی، می توانیم حجم تولید و صادرات را به ۵۰ درصد برسانیم.

او چند مزیت نسبی عراق در تعامل با شرکای ایرانی و ترکیه ای را چنین بر می شمارد: تولیدات چرم، برخی محصولات غذایی باکیفیت عراقی مانند خرما و فرآورده های آن و نیز مواد اولیه ای که می تواند در تولید داخلی با حمایت دولت عراق تبدیل به محصولاتی رقابت پذیر در بازار شود.

مزیت های سه کشور در بلوک اقتصادی

عبدالامیر ربیهاوی، رایزن اقتصادی ایران در عراق، این طور جمع بندی می کند که «شاید برای شروع، سه کشور جمهوری اسلامی ایران، ترکیه و عراق بتوانند مشارکت خوبی را تجربه کنند و این می تواند الگویی برای کشورهای دیگر باشد و حتی در سال های آینده، کشورهای دیگری را هم به بلوک خود الحاق کنند.»

مزیت های سه کشور در نگاهی کلی از دید ربیهاوی با این عبارات بیان می شود: جمهوری اسلامی ایران دارای ظرفیت های بسیار قوی و غنی است؛ از ذخایر نفت، گاز و معادن زیرزمینی گرفته تا تکنولوژی. عراق هم کشوری ثروتمند است و ترکیه نیز صادرات سالانه ای بالغ بر ۴۰۰ میلیارد دلار دارد. این سه کشور می توانند با در کنار هم بودن، یک بلوک اقتصادی قدرتمند تشکیل دهند که به سود هر سه خواهد بود.