نخستین واجب الهى
- پیامبر خدا ( صلى الله علیه وآله ) : نخستین چیزى از دین ، که خدا بر مردم واجب کرد و آخرین چیزى که باقى مى ماند ، نماز است .
- نخستین چیزى که خدا بر امتم واجب کرد ، نمازهاى پنجگانه است .
- ابن اثیر : نخستین دستور اسلام که خداوند مقرر کرد ، پس از اقرار به یگانگى خداوند و دورى از بتها ، نماز بود . هنگامى که نماز بر پیامبر واجب شد ، جبرییل نزد او در بالاى شهر مکه آمد وبرایش پاشنه پا را در گوشه اى از دره بر زمین کوبید ، چشمه اى جوشید و جبرییل پیش روى پیامبر وضو گرفت ، تا چگونگى طهارت براى نماز را نشان دهد . پس پیامبر همچون او وضو گرفت . سپس جبرییل برخاست و با آن [ وضو ] نماز خواند و پیامبر هم با او نماز گزارد .
- ابن شهر آشوب : در مدتى که پیامبر در مکه بود ، هیچ عبادتى تشریع نشد مگر طهارت و نماز که بر او ، واجب و براى امت ، سنت ( مستحب مؤکد ) بود . پس از معراج و در سال نهم بعثت ، نمازهاى پنجگانه واجب شد . هنگامى که پیامبر به مدینه هجرت کرد ، در شعبان سال دوم هجرت ، روزه واجب گشت ، قبله تغییر کرد و زکات فطریه و نماز عید نیز واجب شد
- فریضه نماز جمعه در سال نخست هجرت جایگزین نماز ظهر شده بود
- سپس زکات دارایى ها واجب شد . پس از آن حج و عمره و حلال و حرام و منع و اجازه و استحباب و کراهت و نیز جهاد و ولایت امیر مؤمنان مقرر شد .
- هنگامى که پیامبر سى و هفت ساله شد ، خواب مى دید ، کسى او را فرستاده خدا خطاب مى کند ، اما نمى توانست بپذیرد . مدتى طولانى این چنین سپرى شد تا روزى در میان کوهها ، هنگام شبانى گله ابو طالب ، نگاهش به شخصى افتاد که او را فرستاده خدا خطاب مى کرد . از او پرسید : کیستى ؟ گفت : من جبرییل هستم . خداوند مرا به سویت روانه کرده تا تو را فرستاده خود قرار دهد . پس پیامبر خدیجه را از موضوع آگاه کرد . خدیجه گفت : اى محمد . امیدوارم که این گونه باشد . سپس جبرییل بر پیامبر نازل شد و براى او آبى از آسمان آورد و به او وضو و رکوع و سجود را آموخت و آن گاه که پیامبر چهل ساله شد ، چگونگى نماز را بدون وقتهاى آن به او یاد داد . پس پیامبر در هر وقت ، نمازهاى دو رکعتى مى خواند .
- جبرییل پیام خداوند را به پیامبر رساند . . . سپس جبرییل نزد پیامبر مى آمد و جز با اجازه اش به او نزدیک نمى شد . روزى نزد پیامبر در بالاى مکه آمد ، پاشنه پایش را در گوشه اى از دره به زمین کوبید . چشمه اى جوشید . جبرییل وضو ساخت و پیامبر طهارت گرفت و نماز ظهر را خواند و آن نخستین نمازى بود که خداوند واجب کرد .
نخستین آموزش واجب
- ابو مالک اشجعى از پدرش : نماز ، نخستین چیزى بود که پیامبر به افراد تازه مسلمان ، مى آموخت .
- پیامبر خدا ( صلى الله علیه وآله )
- هنگام فرستادن معاذ به یمن
- فرمود : تو بر کسانى وارد مى شوى که اهل کتابند . پس باید نخستین چیزى که آنان را بدان مى خوانى ، بندگى خداوند باشد . سپس هنگامى که خدا را شناختند ، آگاهشان کن که خداوند پنج نماز در شبانه روز بر ایشان واجب کرده است .
نخستین مورد باز خواست
- پیامبر خدا ( صلى الله علیه وآله ) : نماز ستون دین و نخستین عمل انسان است که در آن مى نگرند . پس اگر صحیح بود ، اعمالش را مى بینند و اگر صحیح نبود ، بقیه کارهایش دیده نمى شود .
- نخستین چیزى که در روز قیامت ، بازخواست مى شود ، نماز است . پس هر کس پاسخ داد ، مرحله هاى بعد بر او آسان مى شود و هر کس پاسخ ندهد ، بر او سخت مى گردد .
- روز قیامت که در رسید ، بنده را مى خوانند و نخستین چیزى که از او مى خواهند ، نماز است . اگر آن را درست بیاورد [ که رستگار شده است ] و گر نه در آتش انداخته مى شود .
- نخستین عمل انسان که در روز قیامت محاسبه مى شود ، نماز است . پس اگر نیکو بود ، رستگار و کامیاب مى گردد و اگر باطل بود ، محروم و زیانکار مى شود .
- هنگامى که بنده در پیشگاه خداوند مى ایستد ، نخستین چیزى که از او مى خواهند نماز است . پس اگر پاکیزه بود بقیه اعمالش هم پاکیزه مى گردد و اگر پاکیزه نبود ، اعمال دیگرش هم پاکیزه نمى شود .
- امام باقر ( علیه السلام ) : نخستین چیزى که از بنده بازخواست مى شود ، نماز است . پس اگر پذیرفته شد ، بقیه [ اعمال ] هم پذیرفته مى شود ( 1 ) .
1. همین حدیث از امام صادق ( علیه السلام ) نقل شده و دنبال آن چنین آمده است : " و اگر برگردانده شد ، دیگر اعمالش هم برگردانده مى شود " .
ارسال نظر