سیل میلیاردها خسارت زد؛ اما چرا؟!

اولین بارش‌های پاییزی امسال در نوار شمالی کشور با سیل و آب‌گرفتگی همراه بود. سیل که آمد، هرچه را سر راهش بود، شست و با خود برد.

 

باران در هفت استان گیلان، مازندران، گلستان و غرب خراسان‌شمالی، شمال سمنان، ارتفاعات کرمان و ارتفاعات شرقی تهران بارید، اما این بارندگی در استان‌های گیلان، مازندران، گلستان و خراسان‌شمالی تبدیل به سیل شد و خسارت زیادی بر جای گذاشت؛ عده‌ای داروندارشان را و تعدادی هم جان‌شان را از دست دادند.

 

با وجود آنکه مدیریت بحران استان‌های شمالی از چند روز پیش نسبت به احتمال وقوع سیل هشدار داده بود، اما باز هم سیل مثل سال‌های گذشته آمد و خسارت به‌بار آورد.

 

به گفته مسئولان استان‌های آسیب‌دیده، لایروبی‌نشدن رودخانه‌ها به علت کمبود اعتبار، تعرض به بستر رودخانه‌ها با ویلاسازی، باغداری و استفاده بی‌رویه از شن و ماسه از اصلی‌ترین عوامل خرابی‌های روز‌های گذشته بود.

روز گذشته، سازمان هواشناسی در حالی اعلام کرد این سیلاب را که با فعال‌شدن ابر‌های جوششی در استان‌های شمال ایجاد شد، می‌توانست پیش‌بینی کند که بر اساس آخرین گزارش‌ها، دست‌کم تا روز گذشته ۹ نفر جان خود را بر اثر صاعقه و برق‌گرفتگی، خفگی یا افتادن خودرو در مسیر سیلاب از دست داده‌اند. از یک سو خیابان‌های برخی نواحی تبدیل به رودخانه شده و خانه‌ها تا نیمه در آب فرو رفته‌اند و از آن سو، باغ‌ها و تأسیسات در نزدیکی رودخانه‌ها مانند پل‌ها، پایه‌های برق و لوله‌های آب و گاز از بین رفته‌اند.

 

به گفته مرتضی سلیمی، رئیس سازمان امدادونجات، تا ساعت اولیه صبح روز گذشته، بیش از ۳۱۷ نفر اسکان اضطراری و ۸۳ نفر به مکان‌های امن انتقال داده شده‌اند. همچنین ۴۱۰ واحد مسکونی از آب تخلیه و ۳۲ خودرو از آب بیرون کشیده شده است. در کل، به بیش از دوهزارو ۶۷۹ نفر در استان‌های سیل‌زده امدادرسانی و تجهیزات امدادی بین آسیب‌دیدگان توزیع شده است و امدادرسانی‌ها ادامه دارد. بر اساس آخرین گزارش‌های رسیده از استان‌های سیل‌زده، تعداد فوتی‌های ناشی از سیل در مازندران به شش نفر، در گیلان به دو نفر و در خراسان‌شمالی به یک نفر رسیده و حداقل ۹ نفر جان خود را از دست داده‌اند و یک کودک در گیلان همچنان مفقود است.

امدادرسانی به حدود ۲۰۰۰ نفر در گیلان

مهدی، ولی پور، مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر گیلان، روز گذشته از امدادرسانی به هزارو ۹۳۲ نفر از حادثه‌دیدگان وقوع سیل و آب‌گرفتگی در استان خبر داد و گفت: «آب ۳۶۹ باب منزل با موتورپمپ‌های هلال‌احمر تخلیه شده است و ۱۷۲ نفر از آسیب‌دیدگان نیز به کمک خودرو‌های هلال‌احمر به منطقه‌ای امن انتقال داده شدند». او با اشاره به آب‌گرفتگی ۶۸ روستا در ۱۲ شهرستان استان، تأکید کرد: کمک‌رسانی به مردم حادثه‌دیده تا پایان آب‌گرفتگی و بازگشت به شرایط عادی ادامه خواهد داشت.

 

مدیرعامل هلال‌احمر گیلان، گفت: جمعیت هلال‌احمر گیلان برای امدادرسانی به سیل‌زدگان در شهرستان‌های مختلف استان، به‌محض مساعدشدن وضعیت جوی در صورت نیاز اقدام می‌کند. در برخی از مناطق به دلیل بسته‌شدن راه‌های ارتباطی و تخریب و آسیب‌دیدن پل، نیاز به جابه‌جایی مصدومان و بیماران است که به‌محض مساعدشدن هوا، بالگرد جمعیت هلال‌احمر آمادگی لازم را برای ارائه خدمات دارد.

 

با جاری‌شدن سیل در این مناطق، خسارت‌هایی نیز به تیر‌های چراغ‌برق در این مناطق وارد شد و برق برخی از خانه‌ها را قطع کرد. جمشید طالبی، مدیرعامل توزیع برق گیلان، درباره قطع برق در این استان گفت: «به دلیل سیل شدید و رانش زمین، شبکه‌های توزیع برق فشار متوسط تخریب شده و درحال‌حاضر در مجموع سه روستا در گیلان بی‌برق هستند که گروه‌های عملیاتی شرکت توزیع نیروی برق استان به محل‌های نام‌برده اعزام شده‌اند و به‌محض بازگشایی راه‌های دسترسی و پایین‌آمدن سطح آب، اقدام به برق‌دارکردن این مناطق می‌کنند».

 

جاری‌شدن سیل فقط باعث خسارت به تیر‌های چراغ‌برق نشد؛ با جاری‌شدن آن، به شبکه‌های آبرسانی نیز خساراتی وارد آمد که باعث قطع آب تعدادی از خانه‌ها شد. به گفته محبعلی رنج‌ور، مدیرعامل شرکت آب‌وفاضلاب روستایی گیلان، بارش شدید باران و وقوع سیلاب، تأمین آب شرب ۴۵ روستای گیلان را با اختلال مواجه کرده است.

 

جاری‌شدن سیلاب به شبکه‌های آبرسانی روستا‌ها در شهرستان‌های رودسر، رضوانشهر، لاهیجان، فومن، ماسال، لنگرود و تالش بیش از ۱۱‌میلیارد ریال خسارت زده و بیشترین آسیب به شهرستان رودسر وارد شده است. مصطفی سالاری، استاندار گیلان، نیز با تأیید این خبر اعلام کرد: بارش باران شدید و وقوع سیلاب، به تأسیسات زیربنایی ۱۲ شهرستان استان آسیب جدی وارد کرده است. او از انسداد ۳۴ محور مواصلاتی خبر داد و افزود: هم‌اکنون آب آشامیدنی حدود ۱۱‌هزار خانوار در ۶۹ روستای گیلان قطع شده است. همچنین چهار پل در گیلان بر اثر سیل به‌طور کامل تخریب شده که از امروز کار احداث پل‌های جایگزین آغاز می‌شود. حجم آب‌گرفتگی در روستا‌ها صبح روز گذشته تشدید شد که دلیل این امر، سرازیرشدن حجم زیاد آب از مناطق کوهستانی به جلگه بوده است.

سالاری اضافه کرده درحال‌حاضر در برخی روستا‌ها دسترسی به برق و گاز نیز قطع شده و مسدودشدن راه دسترسی به برخی روستا‌ها مانع از ترمیم خطوط آسیب‌دیده آب، برق و گاز شده است. همچنین با توجه به اینکه حجم بالای آب اجازه انجام عملیات ترمیم و بازسازی لوله‌های آب و گاز تخریب‌شده را نمی‌دهد، به نظر می‌رسد امروز با فروکش‌کردن آب این امکان فراهم شود. بیشتر قطعی‌های برق نیز در مناطق مختلف استان رفع شده و انتظار داریم تا دو روز آینده وضعیت مناطق سیل‌زده به حالت عادی برگردد.

استاندار گیلان در رابطه با خسارت ناشی از سیل نیز گفت: برآورد دقیقی از میزان خسارت‌ها وجود ندارد و تا چند روز آینده رقم دقیق اعلام می‌شود. علاوه بر زیرساخت‌های گیلان که دچار خسارت‌های بسیار زیادی شده، واحد‌های تجاری و منازلی که به‌ویژه در حاشیه رودخانه‌ها واقع شده‌اند نیز آسیب‌های بسیاری دیده‌اند.

امدادرسانی به ۳۰۰۰ نفر در مازندران

علاوه بر استان گیلان، مازندران نیز یکی از استان‌هایی بود که جاری‌شدن سیل خسارات زیادی به آن وارد کرد. غلام علی فخاری، معاون امدادونجات جمعیت هلال‌احمر استان مازندران روز گذشته اظهار کرد به سه هزار نفر در مازندران که متأثر از سیل بودند امدادرسانی شده است. در ۲۲ شهرستان که تحت‌تأثیر این بارش‌ها قرار گرفته بودند، امدادرسانی انجام شده و به ۵۰۰ خانوار در این ۲۲ شهرستان خدمت‌رسانی شده است.

 

معاون امدادونجات جمعیت هلال‌احمر مازندران افزود که، از ۳۲۰ واحد تخلیه آب و ۳۷۰ اسکان موقت و اضطراری صورت گرفته است. فخاری گفت: به دلیل صعب‌العبوربودن برخی مناطق و همچنین قطع‌شدن برخی راه‌های روستایی به منطقه دو‌هزار و سلیمان‌آباد تنکابن دسترسی نداریم و به این منظور بالگرد به مجموعه خدمات‌رسانی اضافه شده است. از سوی اداره کل صنعت، معدن و تجارت مازندران، نان و بسته‌های غذایی در حال تأمین‌شدن است تا در صورت نیاز، به مناطق ضروری فرستاده شود.

خسارت ۳۰‌میلیاردتومانی سیل به رودسر

به گفته علی وارسته، سرپرست فرمانداری رودسر خسارت سیل و آب‌گرفتگی ۳۰ میلیارد تومان برآورد شده است. تخریب و آسیب‌دیدگی هفت‌پل در بخش چابکسر مردم این بخش را با مشکلات جدی مواجه کرده است. بالغ بر هزارو ۳۰۰ خانوار در سه روستای بخش چابکسر به دلیل آب‌گرفتگی زیاد قادر به تردد نیستند. وی تصریح کرد: قطعی برق نداشتیم، اما به دلیل بالاآمدن آب رودخانه‌ها برخی از روستاییان این شهرستان و حتی مناطق شهری قطعی گاز دارند و تا فروکش‌نکردن طغیان رودخانه‌ها این قطعی برطرف نخواهد شد.

چرا سیل آمد؟

به گفته رضا نوروزولاشدی، عضو هیئت علمی گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ظرفیت‌نداشتن خاک برای جذب باران باعث ایجاد سیلاب و رواناب‌ها می‌شود؛ او همچنین دراین‌باره افزود: آن‌قدر در چند سال اخیر از منبع آب‌های زیرزمینی و چاه‌ها استفاده شده که موجب نشست زمین شده و حتی با پرشدن آن، به حالت اولیه برنمی‌گردد. ولاشدی با تأکید بر اینکه استفاده بی‌رویه از منابع آبی موجب می‌شود خاک در مقابل یک بارش ظرفیت مناسبی نداشته باشد و سیلاب به وجود بیاید، ادامه داد وقوع سیلاب در غرب استان قابل پیش‌بینی بود چراکه براساس شاخص، اگر بارندگی در ۱۲ ساعت ۵۰ میلی‌متر باشد، سیلاب به وقوع می‌پیوندد درحالی‌که بارش در کمتر از ۲۴ ساعت در رامسر بیش از ۲۰۰ میلی‌متر بوده است. عضو هیئت علمی گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با اشاره به اینکه با این بارندگی‌های مقطعی نمی‌توان خشک‌سالی را از بین برد و فقط در آمار‌های بلندمدت تأثیرگذار است، یادآور شده متوسط بارندگی در کشور ۲۵۰ میلی‌متر بوده و آخرین آمار گزارش‌شده توسط سازمان منابع آب نشان می‌دهد که حدود ۴۰ درصد کاهش بارندگی داشته‌ایم.