توصیه‌های علمای قرآن برای جلوگیری از بی‌احترامی به والدین

 علمای دین و مفسران قرآن کریم برای دور شدن از گناه کبیره بی‌احترامی به پدر و مادر راهکارهای خوبی را توصیه کرده‌اند. صبر، خویشتن‌داری، خشوع و فروتنی و عذرخواهی حتی در شرایطی که والدین مقصر باشند، ازجمله راهکارهایی است که مانع از توهین و بی‌احترامی به والدین می‌شود.

آیت‌الله بهجت رحمه الله علیه می‌فرمود که پدرش تعریف کرده بود که «هر وقت پدرم من را دعوا می‌کرد، شرم می‌کردم که به چهره پدر نگاه کنم.» درواقع نوع رفتار هر کسی با پدر و مادرش بر اخلاق و منش نسل بعد از او تأثیر خواهد داشت، همان طور که برخورد محترمانه پدر آیت‌الله بهجت بر نسل بعد از او مؤثر بوده و زمینه‌ساز رشد شخصیتی این مرجع بزرگ شیعه شد.

از طرف دیگر از این ماجرا به دست می‌آید که اگر کسی مورد سرزنش و شماتت والدین خود قرار گرفت لازم است که صبر و تأمل به خرج دهد و با فروتنی و خویشتن‌داری با والدین خود برخورد کند. زیرا اگر صبر و خویشتن‌داری در برابر والدین در وجود کسی نهادینه شود، جلوی هرگونه بی‌احترامی و هتک حرمت والدین گرفته خواهد شد.

آیت‌الله مجتهدی تهرانی رحمه الله علیه هم راهکارها و شیوه‌های خوبی برای احترام گذاشتن به والدین توصیه فرموده است. از جمله این که در جلسه‌ای فرمود: «یک وقتی پدرتان اعصاب ناراحتی دارد یا مادرتان چنین شرایطی را دارد و سر شما داد می‌زند. شما برو دستش را ببوس و از او عذرخواهی کن ولو اینکه او مقصر باشد. اما شما وانمود کن که من مقصرم. بگو: ببخشید، از من بگذر. خیرات و برکاتی با این کار به شما می‌رسد.»

درواقع عذرخواهی در مواقعی که شخص در برابر والدین خود تقصیری ندارد، موجب می‌شود که مسیر هر گونه بی‌ادبی و هتک حرمت نسبت به والدین بر او بسته شود. این شخص چنان می‌تواند بر نفس خود مسلط شود که به فرموده آیت‌الله مجتهدی تهرانی رحمه الله علیه، قابلیت دریافت خیرات و برکات بسیاری را خواهد داشت.

در روایت دیگری نقل شده که جوانی به از آیت‌الله فیض کاشانی دستورالعمل سلوک عرفانی خواست. آیت‌الله فیض هم برنامه چله‌نشینی را به او آموزش داد و این برنامه چند بار تکرار شد. اما جوان، نتیجه‌ای به دست نمی‌آورد. آیت‌الله فیض که از این اتفاق متعجب بود، از جوان پرسید: «رفتارت با پدر و مادر چگونه است؟» و جوان جواب داد: «گاهی از رفتارهایشان ناراحت می‌شوم و نگاه خشم‌آلود به آن‌ها می‌کنم.»

این دانشمند بزرگ شیعه از شنیدن این حرف ناراحت شده و گفت: «نگاه خشم‌آلودت به پدر و مادرت، توفیق طاعت را از تو گرفته است. زیرا یکی از حقوق والدین بر فرزند، خشوع و خضوع به آن‌ها در زمانی است که آن‌ها به تو ظلمی روا می‌دارند.» درنتیجه خضوع و فروتنی راهکار درمانی دیگری است که نه‌تنها مانع از بی‌احترامی به والدین می‌شود، بلکه مسیر طاعت را نیز هموار می‌کند.