کاهش معطلی برای صدور پروانه ساختمانی؟

به گزارش عاشورا: شهر تهران به عنوان محل سکونت و فعالیت با جمعیت حدود ۱۱ میلیون جمعیت روز و کمتر از  ۹ میلیون نفر جمعیت شب، با چالش های فراوانی از جمله نظارت بر اجرای طرح جامع و تفصیلی شهر تهران، نظارت و کنترل ساخت‌وساز، نظارت بر تثبیت کاربری‌ها، فروش تراکم مازاد، سیما و منظر شهری، بافت‌های تاریخی و پهنه‌های طبیعی واجد ارزش به عنوان میراث شهری، ساخت‌وسازها در حریم و ارتفاعات شهر تهران، گستردگی بافت فرسوده و به تبع آن میزان سرعت نوسازی، بهسازی و بازسازی بافت‌های فرسوده و مسائل حقوقی مترتب بر آن، سازوکار همکاری بین بخشی (دولتی، خصوصی و سازمان های مردم نهاد)، منابع مالی نوسازی بافت‌های فرسوده (شهرداری، دولت و مردم) و اثرات رکود و رونق بازار مسکن بر نوسازی روبه‌روست.

بنابراین مهم‌ترین مأموریت حوزه شهرسازی و معماری، توسعه و بهبود سطح کیفیت زندگی به‌ویژه در حوزه فضایی-کالبدی و ساخت‌وساز شهری است. از این رو پنج موضوع کلیدی شامل حفاظت و صیانت از بافت تاریخی شهر، ساماندهی و ارتقای کیفیت معماری و منظر شهری،  انتظام‌بخشی به کالبد و فضای شهری محدوده و حریم،  وجود بافت فرسوده و نهایتا  صیانت و حفاظت از باغات و توسعه فضای سبز در فصل ششم لایحه پیشنهادی برنامه پنج ساله سوم شهرداری تهران گنجانده شده است. یکی از مهم‌ترین مأموریت‌های پیشنهاد شده به شهرداری تهران در قالب این فصل که در صورت تصویب شورای شهر تهران، به عنوان تکلیف شهرداری تهران شناخته می‌شود، کاهش زمان صدور پروانه ساختمانی در پایتخت است.

مطالعات انجام شده از تجربه سایر کشورها در حوزه پروسه صدور پروانه ساختمانی حاکی از آن است که زمان صرف شده برای صدور انواع مجوزهای ساختمانی کمتر از ۳۰ روز زمان می‌برد. این در حالی است که در شهر تهران بوروکراسی و استعلام‌های متعدد و زمانبر، ناهماهنگی بین سیستم‌های هوشمند و صدور دستی مجوزهای میانی پروانه ساختمانی و کمبود کاربر مسلط برای هدایت و انجام کار در سیستم هوشمند صدور پروانه از جمله عواملی است که سبب می‌شود زمان صدور پروانه ساختمانی طولانی و پیچیده شود.

هر چند که بررسی گزارش عملکرد برنامه پنج ساله دوم شهرداری تهران از میانگین مدت زمان صرف شده برای صدور پروانه ساختمانی در شهر تهران نشان می‌دهد: روند کاهش زمان صدور پروانه ساختمانی برخلاف اهداف مشخص شده در این برنامه به جای ۳۰ روز در حدود ۴۰ روز متوقف شده است، اما در لایحه برنامه پنج ساله سوم شهرداری تهران میانگین زمان صدور انواع پروانه‌ها و گواهی‌های ساختمان معادل ۱۸۰ روز(شش ماه) اعلام شده است. مطابق با اهداف برنامه‌ریزی شده در این لایحه طی سال‌های ۹۸ تا ۱۴۰۲(مدت زمان اجرای برنامه سوم شهرداری تهران) قرار است میانگین زمان صدور انواع پروانه و گواهی‌های ساختمانی از ۱۸۰ روز کنونی به مرور به ۸۰ روز برسد.

هر چند طبق اعلام برخی مقامات شهرداری در الگوی ایده‌آل مدت زمان صرف شده برای صدور پروانه ساختمانی به ویژه در محدوده بافت فرسوده باید به حدود یک هفته برسد اما برخی کارشناسان معتقدند این الگو هر چند ممکن است با الگوی ایدئال فاصله داشته باشد اما با توجه به وضعیت کنونی ساختار شهرداری می‌تواند واقع‌گرایانه‌تر باشد.

به گفته کارشناسان شهری یکی از مهم‌ترین مزایای کاهش زمان پروسه صدور پروانه ساختمانی، پیش‌بینی‌پذیر شدن زمان آغاز و اتمام پروژه در دوره رکود یا رونق مسکن است.

در حال‌حاضر به دلیل نبود چنین امکانی سازنده‌ها نمی‌توانند برای فرار از ریسک‌ها و تبعات دوره‌های اوج ‌رکود و زمان جهش قیمت مسکن، برنامه‌ریزی کنند. این در حالی است که به‌طور معمول سازنده در حالت عادی اگر بتواند روی زمان صدور پروانه ساختمانی حساب کند، پروژه تکمیل شده به دوره اوج ‌‌رکود یا جهش قیمت نمی‌رسد؛ در این دو دوره هر چه عرضه مسکن انجام شود تقاضایی برای آن وجود ندارد. اما در حال‌حاضر به دلیل تحمیل زمان پرت به سازنده‌ها، سرمایه‌گذاران در این دو نقطه زمانی حساس وارد بازار می‌شوند و نهایتا واحدهای مسکونی آماده آنها در بازار فروش رسوب می‌کند و نمی‌تواند اثر مثبتی در تغییر روند بازار داشته باشد.

مطالعات بانک جهانی درباره متوسط زمان انتظار سرمایه‌گذاران ساختمانی که برای أخذ مجوز ساخت از شهرداری یا سایر نهادهای مرجع شهری در کشورهای مختلف تهیه کرده است، نشان می‌دهد به‌طور متوسط بین ۱۵ تا ۲۵ روز پروسه أخذ مجوز ساختمانی به طول می‌انجامد. مقایسه این آمار با میانگین زمان انتظار برای أخذ گواهی‌های ساختمانی در کشور نشان می‌دهد در حال‌حاضر این زمان در شهری همچون تهران بیش از سه‌برابر متوسط جهانی یعنی ۷۰ روز است. به‌عنوان مثال در امارات متوسط زمان صدور پروانه ساختمانی معادل ۲۴ روز، در سنگاپور ۱۴ روز و در دانمارک ۲۰ روز است.