از قتل "خاشقجی" تا برنامه ترور "مقامات ایرانی"| ولیعهد سعودی به دنبال یک "پادشاهی هسته‌ای"؟

به گزارش عاشورا: نشریه "نشنال اینترست" در مقاله‎ای با هشدار به دولت ترامپ نوشته است که دولت آمریکا باید به دقت ارتباطات و فعالیت‌های هسته‌ای عربستان سعودی را زیر نظر داشته باشد. 

"رونن دانگور" در مقاله خود در "نشنال اینترست" می‌نویسد: "قتل وحشتناک "جمال خاشقجی" نشان می‌دهد که محمد بن سلمان تا چه اندازه بی‌پروا و خطرناک است. علاوه‌بر این بحران، روزنامه "نیویورک تایمز" اخیرا گزارشی را در مورد چگونگی رایزنی او با شرکت‌های خصوصی خارجی برای ترور مقام‌های ارشد ایرانی منتشر کرده است که می‌تواند سرآغازی برای گسترش منازعات نظامی منطقه‌ای باشد.

این‌ها مجموعه‌ای از رویدادهای عجیب و غریب در ماه‌های اخیر هستند که توسط محمد بن سلمان آغاز شده‌اند. این شاهزاده سعودی رفتارهای بیرحمانه، غیرماهرانه و متکبرانه‌ای را از خود نشان داده است. سیاست‌های تهاجمی او تقریبا سیستم نظارت و ایجاد توازن و تعادل در درون سلسله مراتب عربستان سعودی که تا پیش از آن حاکم بود را نادیده گرفته است. در واقع، محمد بن سلمان تمام رقبای بالقوه خود را محدود کرده و بر سازمان‌های امنیتی عربستان سعودی تسلط یافته است. اکنون این خطر وجود دارد که محمد بن سلمان به طور جدی به دنبال هسته‌ای‌شدن عربستان باشد. سالهاست که مقام‌های سعودی هشدار داده‌اند که اگر عربستان در معرض تهدید جدی امنیت ملی قرار گیرد یا اگر ایران در برنامه هسته‌ای اش پیشرفت کند سعودی‌ها نیز در مسیر هسته‌ای‌شدن قرار خواهند گرفت. 

گزارش‌هایی منتشر شده بودند مبنی بر آنکه پاکستان وظیفه فروش تسلیحات هسته‌ای به عربستان سعودی را برعهده گرفته است. در ماه نوامبر 2018 میلادی، محمد بن سلمان در مراسم افتتاحیه‌ای شرکت کرد که نشان از راه‌اندازی نخستین راکتور تحقیقاتی ریاض داشت. هنوز هم عربستان در مراحل اولیه این مسیر است و تنها اقدامات نمادین را انجام داده است. سعودی‌ها فاقد مهارت، تکنسین و زیرساخت‌ها و تخصص‌های علمی هستند با این حال، محمد بن سلمان به اندازه کافی بلندپروازی دارد و بودجه لازم را نیز برای پیشبرد اهداف‌اش در اختیار دارد. اخیرا، وزیر انرژی عربستان اعلام کرد که آن پادشاعی قصد راه‌اندازی برنامه اکتشاف اورانیوم را دارد. 

در یک دهه گذشته عربستان شانزده راکتور هسته‌ای را خریداری کرد. همچنین قابلیت غنی‌سازی اورانیوم و کسب آن از امریکا را در دستور کار قرار داده است. منطق رسمی آن کشور این است که در آینده می‌تواند با خودکفایی در عرصه هسته‌ای، انرژی تولید کند. با این حال، ممکن است دستیابی عربستان به قابلیت غنی‌سازی اورانیوم نوعی رویارویی با برنامه هسته‌ای ایران باشد. 

اوباما پیشتر در رایزنی با مقام های سعودی گفته بود که عربستان باید استاندارد طلایی را بپذیرد؛شرایطی که امارات پذیرفته بود و راکتورهای امریکایی را در سال 2009 میلادی دریافت کرد. آن استاندارد نیازمند تعهد درباره غنی‌سازی اورانیوم و میزان آن است. این در حالیست که محمد بن سلمان در مارس 2018 میلادی در مصاحبه با شبکه خبری "سی بی اس" گفته بود: "بدون شک اگر ایران تسلیحات هسته‌ای بسازد ما نیز بمب اتمی خواهیم ساخت". پس از قتل خاشقجی اعضای سنا از دولت ترامپ خواسته‌اند تا هرگونه فروش راکتورهای هسته‌ای به رژیم سعودی را متوقف کند. این حرکت قطعا ضروری بود اما کافی نیست. امتناع امریکا از اجابت خواسته‌های محمد بن سلمان می‌تواند او را به فکر خرید از گزینه‌های دیگر با قیمت مناسب‌تر بیندازد. 

بسیاری از اقدامات فعلی محمد بن سلمان مشابه راهی هستند که صدام و قذافی روسای جمهوری سابق عراق و لیبی پیمودند. دیکتاتورهای بدبینی که جاه‌طلبی‌های نامحدودی داشته‌اند و در نهایت برنامه تسلیحات هسته‌ای مخفیانه را در پیش گرفتند. همه آنان در آغاز این برنامه‌ها به شدت بر سیستم‌های امنیتی خود متکی بودند. لیبی و عراق زیرساخت‌های هسته‌ای کافی نداشتند و آن را از عبدالقدیر خان پاکستانی خریداری کردند. در مورد سوریه نیز این فناوری از کره شمالی خریداری شد.  

در صورتی که محمد بن سلمان بتواند از بحران کنونی ایجاد شده حان سالم به در برد می‌تواند متقاعد شود که تصمیم‌گیری خطرناک هسته‌ای را عملی کند. در نتیجه، شاهد تکرار سناریوی عراق و لیبی خواهیم بود: یک دیکتاتور دوفاکتو با توهم و لجاجت درباره بزرگی خود و با قدرت ضعیف قضاوت و تحلیل با کنترل کامل بر دستگاه‌های امنیتی با اهداف و جاه‌طلبی‌های نامحدود و حس ملی انزواگرایی می‌تواند برنامه هسته‌ای را در افق بلندمدت خود قرار دهد. هسته‌ای‌شدن عربستان می‌تواند آغازگر رقابت هسته‌ای در منطقه باشد. ترامپ باید برای جلوگیری از ایجاد چنین وضعیتی عربستان را محدود کند. باید فعالیت‌ها و ارتباطات هسته‌ای عربستان به دقت مورد نظارت و رصد قرار گیرند.