اعمال و آداب سحر‌ و افطار ماه مبارک رمضان

به گزارش عاشورا به نقل از خبرگزاری فارس ایام ماه مبارک رمضان اعمال مختلفی دارد که یکی از اعمال سفارش شده در این ماه اعمال مخصوص سحر‌های این ماه عزیز است.

اهمیت سحر‌های ماه مبارک رمضان نه فقط در شب بیداری و عبادت بلکه حتی در خوردن سحری است تا جایی که پیامبر (ص) در این خصوص می‌فرمایند: «تَسَحَّرُوا وَ لَوْ بِجُرْعَةٍ مِنْ مَاءٍ أَلَا صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَی الْمُتَسَحِّرِین» (مقنعه ص 316) سحری بخورید هر چند یک جرعه آب باشد همانا صلوات خدا بر سحر خورندگان است.

در این گزارش به بیان اعمال سفارش شده برای سحر‌های ماه رمضان براساس کتاب مفاتیح‌الجنان با ترجمه حجت‌الاسلام والمسلمین حسین انصاریان می‌پردازیم.

اعمال سحر‌های ماه مبارک رمضان

اوّل

سحری خوردن و آن را ترک نکند گرچه به خوردن یک خرمای خشک، یا نوشیدن شربتی از آب باشد و بهترین سحری‌ها سویق یعنی قاووت و خرماست و در خبر وارد شده: که خدا و فرشتگان صلوات می‌فرستند بر آن‌هایی که در سحرها استغفار می‌کنند و سحری می‌خورند.

دوم

هنگام خوردن سحری سوره  «إِنّٰا أَنْزَلْنٰاهُ» را بخواند که هر کس این سوره‌ مبارکه را هنگام افطار کردن و سحری خوردن بخواند، در فاصله بین این دو زمان ثواب کسی را دارد که در راه خدا در خون خود غلطیده است.

سوم

«دعای عظیم‌الشأن سحر» را که از حضرت رضا (علیه‌السلام) روایت شده بخواند، آن حضرت فرموده است: این دعا، دعایی است که امام باقر (علیه‌السلام) در سحرهای ماه رمضان می‌خواندند.

چهارم

«دعای ابوحمزه ثمالی» را بخواند در کتاب «مصباح» شیخ طوسى به نقل از ابو حمزه ثمالى آمده است: که حضرت امام زین العابدین (علیه‌السلام) در ماه رمضان بیشتر شب را به نماز مى‌ایستاد و چون سحر مى‌رسید این دعا را می‌خواند.

پنجم

همچنین «دعای دیگر سحر» را که شیخ برای سحرها نقل کرده بخوان.

ششم

دعای ادریس را که شیخ طوسی و سید ابن طاووس روایت کرده‌اند می‌خوانی. برای متن کامل آن به کتاب «مصباح» یا «اقبال» مراجعه کنید.

هفتم

این دعا را که مختصرترین دعا از دعاهای سحر است و در کتاب «اقبال» آمده بخوان:
یَا مَفْزَعِى عِنْدَ کُرْبَتِى ، وَیَا غَوْثِى عِنْدَ شِدَّتِى ، إِلَیْکَ فَزِعْتُ ، وَبِکَ اسْتَغَثْتُ ، وَبِکَ لُذْتُ ، لَا أَلُوذُ بِسِواکَ ، وَلَا أَطْلُبُ الْفَرَجَ إِلّا مِنْکَ ، فَأَغِثْنِى وَفَرِّجْ عَنِّى ، یَا مَنْ یَقْبَلُ الْیَسِیرَ ، وَیَعْفُو عَنِ الْکَثِیرِ ، اقْبَلْ مِنِّى الْیَسِیرَ ، وَاعْفُ عَنِّى الْکَثِیرَ ، إِنَّکَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ . اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُکَ إِیماناً تُباشِرُ بِهِ قَلْبِى ، وَیَقِیناً حَتّىٰ أَعْلَمَ أَنَّهُ لَنْ یُصِیبَنِى إِلّا مَا کَتَبْتَ لِى ، وَرَضِّنِى مِنَ الْعَیْشِ بِما قَسَمْتَ لِى ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ ، یَا عُدَّتِى فِى کُرْبَتِى ، وَیَا صاحِبِى فِى شِدَّتِى ، وَیَا وَلِیِّى فِى نِعْمَتِى ، وَیَا غایَتِى فِى رَغْبَتِى ، أَنْتَ السَّاتِرُ عَوْرَتِى ، وَالْآمِنُ رَوْعَتِى ، وَالْمُقِیلُ عَثْرَتِى ، فَاغْفِرْ لِى خَطِیئَتِى ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
ای پناهگاهم در غم و اندوه، ای دادرسم در دشواری‌ها، به تو پناه آوردم و از تو دادخواهی نمودم و پناه‌جوی تو شدم و به دیگری پناه نمی‌برم و گشایش در کارم را جز از تو نخواهم، پس به فریادم رس و در کارم گشایش ده، ای که عمل اندک را می‌پذیری و از گناه بسیار در می‌گذری، عبادت اندک را از من بپذیر و گناه بسیار را از من درگذر، زیرا تو آمرزنده‌ی مهربانی. خدایا از تو ایمانی می‌خواهم که دلم با آن همراه باشد و باوری می‌جویم که بدانم هرگز چیزی به من نمی‌رسد، جز آنچه تو برایم نوشتی، مرا از زندگی به آنچه نصیبم فرمودی خشنود ساز، ای مهربان‌ترین مهربانان، ای توشه‌ام در غم و اندوه، ای همراهم در سختی‌ها، ای سرپرستم در نعمت‌ها و ای هدف و میل و رغبتم، تو پوشاننده زشتی من و ایمنی‌بخش هراس من و درگذرنده لغزش منی، خطایم را بیامرز، ای مهربان‌ترین مهربانان.

هشتم

این تسبیحات را که در کتاب «اقبال» آمده بخوان:
سُبْحانَ مَنْ یَعْلَمُ جَوارِحَ الْقُلُوبِ ! سُبْحانَ مَنْ یُحْصِى عَدَدَ الذُّنُوبِ ! سُبْحانَ مَنْ لَایَخْفىٰ عَلَیْهِ خافِیَةٌ فِى السَّمَاواتِ وَالْأَرَضِینَ ! سُبْحانَ الرَّبِّ الْوَدُودِ ! سُبْحانَ الْفَرْدِ الْوِتْرِ ! سُبْحانَ الْعَظِیمِ الْأَعْظَمِ ! سُبْحانَ مَنْ لَایَعْتَدِى عَلَىٰ أَهْلِ مَمْلَکَتِهِ ! سُبْحانَ مَنْ لَایُؤاخِذُ أَهْلَ الْأَرْضِ بِأَ لْوانِ الْعَذابِ ! سُبْحانَ الْحَنَّانِ الْمَنَّانِ ! سُبْحانَ الرَّؤُوفِ الرَّحِیمِ ! سُبْحانَ الْجَبّارِ الْجَوادِ ! سُبْحانَ الْکَرِیمِ الْحَلِیمِ ! سُبْحانَ الْبَصِیرِ الْعَلِیمِ ! سُبْحانَ الْبَصِیرِ الْواسِعِ ! سُبْحانَ اللّٰهِ عَلَىٰ إِقْبالِ النَّهارِ ! سُبْحانَ اللّٰهِ عَلَىٰ إِدْبارِ النَّهارِ ! سُبْحانَ اللّٰهِ عَلَىٰ إِدْبارِ اللَّیْلِ وَ إِقْبالِ النَّهارِ ! وَلَهُ الْحَمْدُ وَالْمَجْدُ وَالْعَظَمَةُ وَالْکِبْرِیاءُ مَعَ کُلِّ نَفَسٍ وَکُلِّ طَرْفَةِ عَیْنٍ وَکُلِّ لَمْحَةٍ سَبَقَ فِى عِلْمِهِ ، سُبْحانَکَ مِلْءَ مَا أَحْصىٰ کِتابُکَ ، سُبْحانَکَ زِنَةَ عَرْشِکَ ، سُبْحانَکَ سُبْحانَکَ سُبْحانَکَ.
منزّه است آن‌که قوای پنهانی دل‌ها را می‌داند، منزّه است آن‌که عدد گناهان را بر می‌شمارد، منزّه است آن‌که پوشیده‌ای در آسمان‌ها و زمین‌ها برای او پوشیده نمی‌ماند، منزّه است پروردگار پرمهر و محبت، منزّه است آن یگانه و فرد، منزّه است بزرگ بزرگ‌تر، منزّه است آن‌که بر اهل فرمانروایی‌اش ستم نمی‌ورزد، منزّه است آن‌که اهل زمین را به عذاب‌های گوناگون کیفر نمی‌کند، منزّه است آن مهربان نعمت‌بخش، منزّه است آن رئوف مهربان، منزّه است آن جبّار سخاوتمند، منزّه است آن کریم بردبار، منزّه است آن بینای دانا، منزّه است آن بینای وسعت بخش، منزّه است خدا بر روی آوردن روز، منزّه است خدا بر روی‌ گرداندن روز، منزّه است خدا بر روی گرداندن شب و روی آوردن روز، برای اوست سپاس و بزرگواری و بزرگی و کبریایی، همراه هر نفس و هر چشم برهم زدن و هر برق نگاه که در علم او گذشته، منزّهی تو به انباشتگی آنچه کتابت بر شمرده، منزّهی تو به سنگینی عرشت، منزّهی تو، منزّهی تو، منزّهی تو.

آداب افطار ماه مبارک رمضان

اوّل

مستحب است پس از نماز افطار کند مگر آنکه ضعف بر او چیره شده باشد یا جمعى جهت افطار منتظر او باشند.

دوّم

با غذایى پاکیزه از حرام و شبهه افطار کند و بهتر است با خرماى حلال، روزه خود را بگشاید تا ثواب نمازش چهار صد برابر گردد و به خرما، آب، رطب، شیر، حلوا، نبات، آب گرم، به هر کدام که افطار کند خوب است.

سوّم

در وقت افطار دعاهاى ویژه آن را بخواند، از جمله بگوید: «اللّٰهُمَّ لَکَ صُمْتُ وَ عَلَىٰ رِزْقِکَ أَفْطَرْتُ وَ عَلَیْکَ تَوَکَّلْتُ». خدایا برای تو روزه گرفتم و بر خوان تو افطار کردم و بر تو تکیه نمودم.

تا خدا ثواب هرکسى را که در این روز روزه داشته به او عطا کند و اگر دعاى «اللَّهُمّ ربَّ النّور العظیمِ» را که سیّد و کفعمى روایت کرده‌اند بخواند فضیلت بسیار یابد و روایت شده: که امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) هرگاه می‌خواست افطار کند، می‌گفت: «بِسْمِ اللّٰهِ، اللّٰهُمَّ لَکَ صُمْنا وَ عَلَىٰ رِزْقِکَ أَفْطَرْنا، فَتَقَبَّلْ مِنَّا، إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ». به نام خدا، خدایا برای تو روزه گرفتیم و بر روزی تو افطار کردیم، خدایا از ما بپذیر که تو شنوا و دانایی.

چهارم

در هنگام خوردن لقمه‌ اول بگوید: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ، یَا وَاسِعَ الْمَغْفِرَةِ، اغْفِرْ لِی» به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانی‌اش همیشگی است، ای گسترده آمرزش، مرا بیامرز.

تا خدا او را بیامرزد. در روایت آمده: که در پایان هر روز از روزهاى ماه رمضان، خدا هزار هزار نفر را از آتش دوزخ آزاد کند، پس از حضرتش بخواه که تو را یکى از آنان قرار دهد.

پنجم

در وقت افطار سوره «قدر» را بخواند.

ششم

به هنگام افطار صدقه داده و به روزه داران افطار دهد، هرچند به‌قدر چند دانه خرما یا جرعه‌ای آب باشد.
از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) روایت شده: هرکه روزه‌داری را افطار دهد همچون اجر آن روزه‌دار برایش خواهد بود، بی‌آنکه از پاداش آن روزه‌دار چیزی کاسته شود و همچنین برای او خواهد بود همانند آن عمل خوبی که آن افطار کننده به نیروی آن طعام بجا آورد.آیت الله علاّمه حلی در رساله «سعدیه» از امام صادق(علیه‌السلام) روایت کرده: هر مؤمنی در ماه رمضان مؤمن دیگری را به لقمه‌ای اطعام کند، حق‌تعالی برای او بنویسد اجر کسی را که سی بنده مؤمن آزاد کرده و نزد خدا یک دعایش مستجاب شود.

انتهای پیام/