مسجد جامع ساری، میراث سوخته

عباس آخوندی: آتش‌سوزی مسجد جامع ساری که از آثار اولیه دوره اسلامی در مازنداران است موجب تاسف عمیق همه‌ دوستداران این سرزمین است. بی‌گمان این اثر یکی از یادگارهای تاریخی ایران اسلامی بوده و هست. از اینکه هنوز مفهوم ارزش میراثی در این کشور درک نشده و آثار ارج‌گذاری نمی‌شوند، بسیار متاسفم. 

نگهداری ساختمان‌های میراثی نیازمند سازمان، صلاحیت و منابع خاص خویش است. شوربختانه آن‌قدر هیاهوی مسائل جاری همه‌جا را گرفته که مفهوم اولویت در تخصیص منابع به حفظ و نگهداری اثرهای فاخری از این دست که یادآور هویت تاریخی ملی ماست، فراموش می‌شود. کاش می‌شد اثربخشی میلیاردها تومان بودجه‌های فرهنگی در حد مقدماتی ارزیابی می‌شد تا شاید میراث‌های ایران‌شهری سهم درخورتری می‌یافتند.

به هر روی، به سهم خود از تلاش‌های آتش‌نشانان عزیز و تمام مدیران استان در کنترل آتش و جلوگیری از تسری گسترده‌ آن به بازار نرگسیه و اطفای آن سپاس می‌گویم و آمادگی وزارت متبوع را در بازسازی این اثر که بیش از ده قرن مسجد مسلمانان و سجده‌گاه مومنان بوده و ثبت تاریخی است اعلام می‌دارم. بی‌گمان بازسازی این گونه آثار بسیار پیچیده‌است. از یک سوی باید اصالت اثر محفوظ بماند و از سوی دیگر باید با بر میزان پایداری و تاب‌آوری آن با تجهیز به فناوری‌های نوین افزوده گردد.

امید که مدیریت بازسازی در اختیار اشخاص صاحب صلاحیت از معماران برجسته ایران قرار گیرد و از هر گونه اقدام شتاب‌زده و اندیشیده نشده خودداری گردد. ما در ایران هم تجربه بازسازی مجلس دوره مشروطه و ارگ بم را داشته‌ایم که در آنها از اصول بازسازی آثار تاریخی تبعیت شده است و هم نمونه‌های ناموفقی را داشته‌ایم که در جریان بازسازی خط تاریخی گم شده و اصالت اثر مخدوش گشته‌است. باید به هوش بود که بازسازی این اثر سترگ در غوغای روزگار از دست صاحبان صلاحیت خارج نگردد.