مهارت‌آموزی در هنرستان‌ها راهگشای اشتغال‌ و فقرزدایی

 به گزارش عاشورانیوز به نقل از خبرگزاری ایرنا، اگر از بچه ها بپرسید دوست دارید چه کاره شوید؟ بی هیچ فکری می گویند، دکتر، مهندس، معلم یا خلبان. به نظر می رسد این رویای کودکانه نشأت گرفته از تفکرات والدین است که دوست دارند فرزندشان را یا با روپوش سفید دکتری ببینند یا با شمایل یک مهندس بر سر پروژه های بزرگ.

حال سوال این جاست که آیا در زندگی روزمره ما فقط به دکتر و مهندس و معلم و خلبان نیاز است؟ اگر دکتر باشیم و ماشین مان خراب شد، تکلیف چیست؟ چه کسی ماشین مان را تعمیر کند؟ اگر میان همه پروژه های وقت گیر ساختمان سازی گرسنه مان شد، از کجا سفارش غذا بدهیم؟ چه کسی تعمیرات برق یا ساختمان منزل و اداره را انجام می دهد؟ رادیو را باز کردیم چه کسی گزارش اتفاقات روز را در اختیارمان قرار بدهد و....؟

در واقع دنیای ما زنجیره ای است از شغل های مختلف که به همدیگر مرتبط هستند و هیچ فردی در جایگاه بالاتر یا پایین از دیگری قرار ندارد. ما مثل حلقه های زنجیر در کنار هم معنا پیدا می کنیم و به یکدیگر نیاز داریم اما چیزی که در این بین اهمیت دارد، تخصص افراد است تا هرکسی بتواند در پستی که قرار دارد، وظیفه خود را به بهترین وجه ممکن درست انجام دهد.

طبق نظر کارشناسان برای توسعه و گسترش هر کشوری به افراد متخصص نیاز دارد. یعنی هر فردی در هر جایگاهی برای درست انجام شدن فعالیت خود تخصص و تجربه کافی و لازم را داشته باشد. اما این تخصص فقط در چهارچوب مدارس دولتی و تحصیل در رشته های تجربی و ریاضی حاصل نمی شود. بلکه هنرستان ها می توانند پلی برای متخصص شدن افراد باشند.

این در حالی است که گاهی جو جامعه، تحصیل در هنرستان ها را نوعی تنبلی و کاهلی تلقی می کند. به همین دلیل شاهد هستیم برخی از دانش آموزان حتی برخلاف میل باطنی خود تحت تاثیر فشار خانواده یا جامعه برای ورود به رشته های ریاضی یا تجربی سر و دست می شکنند. خوشبختانه امروزه می بینیم که این تصور غلط در حال کمرنگ شدن است و دانش آموزان باهوش و کوشایی هستند که وارد هنرستان ها شده اند.

هنرستان میانبری برای دستیابی به تخصص و بازارکار

تحصیل در هنرستان می تواند میانبری برای افرادی باشد که تمایل دارند زودتر به نتیجه برسند و از تخصص خود برای درآمدزایی و کسب تجربه بهره مند شوند. به همین دلیل گروهی از نیک اندیشان حوزه های خیریه در تلاش اند با تجهیز هنرستان ها به ویژه در مناطق کم برخوردار شرایط را برای تحصیل دانش آموزانی که نیاز به یادگیری تخصص دارند، فراهم کنند. موسسه پویا همیاران فرهنگ و هنر، با تجهیز هنرستان ها به کمک خیرین قصد دارند این دیدگاه را که هنرستان جای خوبی برای کسب تجربه و مهارت است، تثبیت کنند و دانش آموزان را برای رفتن به این مدارس و یادگیری مهارت هایی که همه ما به آن نیاز داریم، تشویق و آماده کنند.

احسان افسریان مدیرعامل موسسه پویا در همین خصوص در گفت و گو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا اظهار داشت: موسسه پویا با رویکرد مهارت آموزی و کارآفرینی در تلاش است تا با حساسیت بیشتری جهت تجهیز و رونق هنرستان ها قدم بردارد و بر این حوزه تمرکز کند.

وی افزود: مدارس کارودانش و فنی و حرفه ای در مناطق کم برخوردار در اولویت فعالیت هایمان قرار دارد. به ویژه خطه شرقی کشور از جمله خراسان شمالی، رضوی، جنوبی، سیستان و بلوچستان، هرمزگان و جنوب کرمان. در این مناطق سعی داریم تجهیزات هنرستان ها را تکمیل کنیم تا انگیزه ورود دانش آموزان به این هنرستان ها افزایش پیدا کند.

این فعال فرهنگی تاکید کرد: این تفکر که دانش آموزان هنرستانی در سطح علمی پایین تری نسبت به دانش آموزان دیگر قرار دارند، تفکر و فرهنگی قدیمی و نادرست است و باید اصلاح شود. امروزه ما با کاهش نیروی متخصص در کشور مواجه هستیم و کارآمدی این نیروها مورد بحث قرار دارد.

وی ادامه داد: به همین دلیل به دنبال این هستیم تعدادی از هنرستان ها را با کمک خیرین به فضاهای بزرگ و جذاب آموزشی با تجهیزات قابل استفاده تبدیل کنیم تا دانش آموزان برای ورود به این مدارس انگیزه پیدا کنند.

عدم همخوانی تحصیل و تخصص 

مدیرعامل موسسه پویا تاکید کرد: برای مثال از سه سال پیش به صورت پایلوت هنرستانی را در شهر قائن خراسان جنوبی برای تجهیز در نظر گرفتیم. آن زمان ۱۵۰ هنرجو بیشتر نداشت اما امروز و پس از تجهیز این هنرستان ۳۰ درصد به ورودی های آن اضافه شد و رشد هنرجوها افزایش یافت. به همین دلیل موسسه پویا به هنرستانی که نسبت به سال گذشته افزایش درصدی هنرجو داشته باشد، به همان میزان تجهیزات ارائه می کند. هدف ما از این کار ترغیب دانش آموزان برای ورود به هنرستان و آموزش حرفه و تخصص است.

وی با اشاره به آماری از مسوولان سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور در جلسه ای که با این موسسه داشتند، تاکید کرد: طبق نظر مسوولان، در ایران میزان همسو بودن رشته های تحصیلی با شغل افراد در برخی حوزه ها تا حدود ۱۰ درصد است. در ژاپن اما این رقم ۹۶ درصد و در کشور آلمان ۸۷ درصد این آمار همخوانی دارند.

افسریان تاکید کرد: در ایران شاهد هستیم که افراد بر مبنای درسی که می خوانند، وارد حرفه خود نمی شوند اما در هنرستان، فرد پس از آموزش تخصصی مورد نظر در ادامه وارد بازارکار مرتبط با تحصیلات خود می شود.

مدیرعامل موسسه پویا با اشاره به آماری دیگر در همین رابطه اظهار داشت: بر مبنای آمارها میزان کارگر ساده در ایران ۱۵ تا ۲۰ درصد است، میزان مهندس ۶۰ تا ۶۵ درصد، اما میزان تکنسین ها زیر ۲۰ درصد است. در واقع ما نیروی اجرایی و کسی که کار انجام دهد، نداریم.

وی ادامه داد: یکی از مشکلاتی که ما در مناطق کم برخوردار داریم عدم داشتن نیروی کار متخصص است. چرا که افراد به دنبال این هستند پس از اتمام دبیرستان وارد بازار کار شده تا کمک خرج خانواده باشند. این را باید اضافه کنم که در جریان آزمونی که از گروهی زندان اولی گرفتیم، ۹۰ درصدشان دارای مهارت شغلی نبودند. همچنین در آزمونی که از پادگانی گرفته شده، حدود ۲۰ درصد سربازان دارای مهارت هستند و بیش از ۸۰ درصدشان مهارتی نداشتند.

عدم مهارت آموزی، زمینه ساز بزهکاری جوانان 

افسریان بیان کرد: در منطقه ای مثل شیرآباد شهر زاهدان تعدادی از دانش آموزان را در مقطع متوسطه تشویق به کارآموزی کردیم و در این میان یکی از دانش آموزانی که در آشپزخانه کارگری می کرد، با پرداخت هزینه ای موظف به یادگیری حرفه آشپزی و در ادامه همین دانش آموز بعد از دو سال موفق به راه اندازی کترینگ شد.

این فعال حوزه فرهنگی در ادامه تاکید کرد: با اهمیت این موضوع اقدام به تجهیز ۱۱ هنرستان در خراسان رضوی، ۶ هنرستان در خراسان جنوبی و ۳ هنرستان در سیستان و بلوچستان کردیم. چراکه از این کار به نتایج خوبی دست پیدا کرده ایم. در همین خصوص یک پروژه دیگر نیز به صورت پایلوت در بندرگاه بریس در چابهار کلید خورد. در این بندر سالیانه حدود ۳۵۰۰ قایق و لنج صیادی پهلو می گیرد اما زمانی که موتورهای این قایق و لنج ها خراب می شود، تعمیرگاه به اندازه کافی برای تعمیر این وسایل وجود ندارد و گاه برای تعمیر این موتورها از پاکستان، تعمیرکار می آورند که آنها دستمزدشان حدود ۲۵۰ دلار و شاید هم بیشتر است.  

وی ادامه داد: وقتی این شرایط را بررسی کردیم هنرستان محمد امین را جهت آموزش تعمیر موتورهای دریایی تجهیز کردیم و به بچه ها آموزش فوق برنامه برای تعمیر این موتورها دادیم. برای مربیان کارگاه ها هم خارج از ساعات اداری آموزش می گذاریم تا آنها نیز آموزش ببینند. امیدوار هستیم بعد از یکی دو سال این هنرستان خودش تبدیل به قطب تعمیراتی موتورهای دریایی بندرگاه بریس در چابهار شود و نیاز منطقه را برطرف کند.

مدیرعامل موسسه پویا با بیان اینکه گاهی اثرات بیکاری و عدم شغل و مهارت، منجر به بزهکاری جوانان به ویژه در مناطق جرم خیز می شود، اظهار داشت: اگر برای بچه ها فضایی برای یادگیری تخصص ایجاد شود، بدون شک هیچ کدام از آنها به کارهای پرمخاطره و غیرقانونی از جمله  قاچاق یا سوخت بری و... روی نمی آورند.

راهی برای اشتغال زایی

وی با بیان اینکه همه فعالیت های انجام شده موسسه پویا همیاران فرهنگ و هنر با همراهی و همیاری آموزش و پرورش انجام شده است، تاکید کرد: همه هنرستان ها تحت پوشش آموزش و پرورش هستند و ما با تفاهم نامه ای که با سازمان نوسازی و آموزش و پرورش داریم، جهت تجهیز هنرستان ها یا آموزش معلمان و دبیران مناطق مختلف اقدام می کنیم.  

افسریان ادامه داد: در این راه همه هزینه هایمان توسط خیرین داخل کشور انجام می شود. خیرین مدرسه سازی که با تشویق آنها برای تجهیز هنرستان ها، امیدوار هستیم بتوانیم مجمع خیرین مهارت آموز و تجهیز هنرستان را راه بیندازیم و افراد بیشتری را به جای ساخت مدرسه و فضاهای فیزیکی به تجهیز هنرستان ها و آموزش مهارت های نتیجه بخش به دانش آموزان، تشویق کنیم.

این فعال حوزه فرهنگی گفت: گاهی شاهد هستیم بعضی از هنرستان ها حتی به رشته سیم برای تشخیص و تمرین سیم فاز و نول از یکدیگر دسترسی ندارند و هنرجویان کارگاه برق از رشته های کاموا به رنگ های قرمز و آبی برای تمرین سیم کشی استفاده می کنند. خب این چه خروجی ای می تواند داشته باشد؟ در همین خصوص در استان سیستان و بلوچستان نیز وقتی ماشین های سنگین خراب شود، افراد مجبور هستند برای تعمیر به شهر اصفهان مراجعه کنند یا برای تعمیر آسانسور از تهران، شیراز و مشهد و... تعمیرکار بگیرند.

وی خاطرنشان کرد: اما با آموزش این مشاغل در هنرستان ها می توانیم دانش آموزان استان سیستان و بلوچستان را برای این کارها و کسب درآمد آماده کنیم. چراکه هنرستان نزدیک ترین راه برای اشتغال زایی و فقرزدایی است.